فارسی باستان – 6 – نکات پایانی خط

توجه:
خودآموز خط میخی فارسی باستان به آدرس تازه منتقل شده است و این صفحه دیگر به روز نمی شود. برای دسترسی به تازه ترین ویرایش روی این لینک کلیک کنید: «آموزش خط میخی فارسی باستان»

این آخرین قسمت از درس‌های آموزش فارسی باستان است که به خط مربوط می‌شود. با دانسته‌هایی که در این درس ارائه می‌شود، دیگر می‌توانید کتیبه‌های فارسی باستان را روخوانی کنید و آماده شوید که قسمت سخت کار، یعنی فهمیدن معنی کتیبه‌ها را آغاز کنید.

اندیشه‌نگارها (کوته‌نوشت‌ها

ایده‌ی کوته‌نوشت یا Acronym از زمان کوروش و داریوش وجود داشته. در کتیبه‌های هخامنشی، واژه‌هایی مثل شاه، اهورامزدا و چند واژه‌ی دیگر خیلی تکرار شده است. برای صرفه‌جویی در وقت و سنگ، به تدریج برای این واژه‌ها علامت‌های اختصاصی به وجود آمده. جالب است که در هیچ‌کدام از کتیبه‌های داریوش چنین علامت‌هایی نیست و انگار تنبلی از نسل‌های بعد به شاهان هخامنشی هم سرایت کرده!

به هر حال این شش علامت هم در خط میخی فارسی باستان وجود دارد که هر کدام نشانگر یک کلمه هستند:

واژه

علامت

کلید

اهورامزدا

W

W

اهورامزدا (مکرر)

خدا

شاه

Q

Q

کشور

(11(1

)11)1

زمین

e

e

همانطور که می‌بینید، فونت پارسوماش علائم مربوط به سه‌تا از این کوته‌نوشت‌ها را ندارد. البته کوته‌نوشت مربوط به کشور را می‌شود با کلید‌های پرانتز بسته و عدد 1 ساخت.

اعداد

سیستم عددنویسی فارسی باستان شبیه رومی است. یعنی عدد صفر نداریم، برای اعداد پایه علامت‌هایی وجود دارد، اعداد دیگر از جمع اعداد پایه به وجود می‌آیند.

در جدول می‌بینید که فونت پارسوماش یک نقص دیگر هم دارد: علامت عدد 100 را ندارد. شکل عدد 100 در خط میخی در علامت مربوط به 120 نشان داده شده است. اگر علامت ( را که مربوط به 20 است از 120 ({) حذف کنیم، چیزی که باقی می‌ماند (یک میخ عمودی و دو افقی که از تیزی به هم چسبیده‌اند) علامت 100 به دست می‌آید.

عدد

نمایش

کلید(ها)

1

1

1

2

2

2

3

12

12

4

22

22

5

221

221

6

222

222

7

2221

2221

8

2222

2222

9

22221

22221

10

0

0

11

01

01

12

02

02

13

021

021

14

022

022

15

0221

0221

16

0222

0222

17

02221

02221

18

02222

02222

19

022221

022221

20

(

)

30

000

000

40

((

))

50

0((

0))

60

(((

)))

70

0(((

0)))

80

((((

))))

90

0((((

0))))

100
120

{

}

خوب، با این دانسته‌ها


۳ Comments

  1. ali 10 سپتامبر 2009
  2. میلاد 04 جولای 2009
  3. داود 30 مارس 2009

Leave a Reply