تنگ کمین
نمیدانم شما هم این مشکل را با درس جغرافی داشتید یا نه؟ ولی من نمیتوانستم (به قول امروزیها) با جغرافی «ارتباط برقرار کنم». یعنی هرچقدر هم که توی کتاب شکل نقشهی ایران را میدیدیم که اینجا کوه است و اینجا دشت، باز هم تصوری نداشتم که حالا من اگر به این قسمت ایران سفر کنم، چه جور مناظری توی راه میبینم و کلا تصورم این بود که تمام جادههای ایران بجز جادههای شمال، از وسط کویرهای بیآبوعلف رد میشوند و حالا دور و برشان چند تا کوه و تپه هم پیدا بشود یا نشود.
برای همین، دفعهی اولی که به شیراز سفر کردم (فکر میکنم سال اول دانشگاه بودم) کلی از دیدن قسمتهای کوهستانی جاده غافلگیر شدم و تعجب کردم.
به هر حال همانطور که نقشهی ایران نشان میدهد، بخشی از جادهی تهران-شیراز، از آباده تا سعادت شهر (سعادت آباد سابق) کاملا کوهستانی است و کلی تنگه و گردنه دارد. معروفترین گردنهاش جایی است به نام گردنهی «کولی کُش» و شهیرترین تنگهاش هم جایی است به نام «تنگ کمین».
تنگ کمین، آخرین تنگهی بخش کوهستانی جاده است و بعد از آن جاده وارد دشت میشود و تا بعد از مرودشت دیگر پستی و بلندی چندانی ندارد.
عکس هوایی:
حالا آدم کلمهی «کمین» را که میشنود، یاد تلهگذاشتن و غافلگیر کردن دشمن و از این جور کارها میافتد. شکل تنگه هم جوری است که قدیمها چند جنگجوی زبده میتوانستهاند اینجا جلوی یک لشکر را سد کنند.
(ارتفاع کوه را مقایسه کنید با ارتفاع کامیون وسط تصویر)
به منطقهی حوالی تنگه هم میگویند منطقهی کمین و خیلی از روستاهای آنجا پسوند کمین دارند: مثلا قوام آباد کمین یا حسن آباد کمین. حتی بعضی نامهای فامیلی محلی هم پسوند «کمینی» دارند.
این نام قدمت باستانی دارد و حتی در لوحههای گلی باروی تخت جمشید هم اسم منطقه به صورت Kaminush آمده است.