کاروانسرای خان خوره

زمان ما هنوز کنکور دو مرحله‌ای بود. فکر می‌کنم سال 73 که ما کنکور دادیم آخرین سال سیستم دو مرحله‌ای بود و از 74 به بعد دیگر یک مرحله‌ای شد. بزرگترها اگر یادشان باشد، در مرحله‌ی اول از درس‌های عمومی چهار سال دبیرستان و اختصاصی‌های سال چهارم امتحان می‌دادیم و بر اساس رتبه‌ی آن انتخاب رشته می‌کردیم. در مرحله‌ی دوم از اختصاصی‌های چهار سال امتحان می‌گرفتند و در نهایت بر اساس رتبه‌ی دو مرحله نتایج را اعلام می‌کردند.

وقتی رتبه‌ی مرحله‌ی اولم آمد، مدیر مدرسه‌مان (اسمش آقای مظفری بود، اصالتا خرمشهری و بسیار با کلاس و با شخصیت) زنگ زد به خانه‌مان و پرس و جویی کرد که چه رشته‌ای می‌خواهی بروی و کمی سعی کرد که رایم را بزند که نروم کامپیوتر و به جایش بروم معماری. در جواب من که عشق های‌تک بودم و عزم جزم داشتم برای کامپیوتر شریف و برایش بهانه آوردم که «به معماری علاقه ندارم»، گفت که «انتخاب رشته مثل زن گرفتنه، اول انتخاب می‌کنی بعدا علاقمند می‌شوی!». آخرش که من زیر بار نرفتم و کار خودم را کردم ولی هر وقت احساس پیری حرفه‌ای زودرس می‌کنم یا هر وقت که پای ساختمانی می‌ایستم و می‌بینم که عظمتی، شکوهی، جذبه‌ای، چیزی در معماری‌اش هست که جذبم می‌کند ولی درکش نمی‌کنم، یاد آن نصیحت آقای مظفری می‌افتم و بگویی نگویی کمی هم پیشیمان می‌شوم.

تازه‌ترین باری که این احساس پشیمانی به من دست داد، همین دو-سه هفته پیش بود که در بازگشت از شیراز، نرسیده به آباده، سری به کاروانسرای «خان خوره» زدیم و همان سوال پیش ذهنم بود که چه نکته‌ای در معماری این کاروانسرا هست که اینقدر جذّابش کرده؟

کاروانسرای خان خوره - ورودی

همه‌ی کاروانسراهایی که پیش از این دیده بودم، یک بنای مستطیل یا مربع‌شکل بودند، با یک حیاط بزرگ در وسط و یک سری اتاق (معمولا با کمی ارتفاع از سطح) دور تا دور این حیاط.

«خان خوره» هشت ضلعی بود با طرحی تقریبا شبیه به چیزی که این پایین کشیده‌ام:

چهار تا هشت ضلعی تودرتو را در نظر بگیرید، داخلی‌ترین هشت ضلعی می‌شود حیاط وسط کاروانسرا و بیرونی‌ترین می‌شود دیوار خارجی آن.

khankhoreh1

حالا کمی با فضاهای ناشی از این هشت ضلعی‌ها بازی کنیم… اول به چهار ضلع روبروی هم، چهار مستطیل اضافه کنیم. یکی‌شان می‌شود ورودی کاروانسرا و سه‌تای دیگر می‌شوند سه اتاق بزرگ و تراس این اتاق‌ها و کنارشان هم دو اتاق کوچکتر. دو طرف ورودی هم دو دایره‌ی سیاه بگذاریم به جای دو برج نگهبانی.

khankhoreh2

این عکس ورودی و برج‌های نگهبانی از بیرون،

کاروانسرا خان خوره

و این هم عکس از داخل حیاط، ضلع روبروی در را نشان می‌دهد.

خان خوره - حیاط داخلی

توی هر ضلع خالی مانده، سه اتاق کوچک مشرف به حیاط هست.

khankhoreh3

سه تای سمت راست اتاق‌اند، سمت چپی یک راهرو است که پایین‌تر می‌بینید:

خان خوره

جالب‌ترین فضای کاروانسرا، پشت این اتاق‌هاست و بجز یک ورودی کوچک که به حیاط باز می‌شود راهی به بیرون ندارد. (هواکش‌های توی سقف را راه به بیرون حساب نکرده‌ام)

khankhoreh4

یک عکس از راهرو ورودی:

خان خوره

از فضای داخلی، «دم» فضا:

کاروانسرای صفوی

از فضای داخلی، «کمر» فضا:

کاروانسرا

البته یک فضای مستطیل شکل هم به یکی از دیوارهای کاروانسرا چسبیده و سه اتاق بزرگ هم دارد که از روی تزئینات آجری‌اش فکر می‌کنم الحاقی و مربوط به دوره‌ی قاجار باشد.

کار<br /> وانسرا

دیگر جانم برایتان بگوید که نزدیک این کاروانسرا یک پایگاه نیروی هوایی هست…

کاروانسرای خان خوره آباده

که دژبانی‌اش هم صد متری بیشتر با کاروانسرا فاصله ندارد.

کاروانسرا استان فارس

به همین دلیل سربازان پادگان عادت دارند که سری هم به کاروانسرا بزنند و نام و نام خانوادگی و نام شهر و زمان اعزام و مدت باقیمانده از خدمت‌شان را روی در و دیوار کاروانسرا یادداشت کنند.

از پشگل‌های کف حیاط می‌شود حدس زد که احتمالا کاروانسرا کاربری آغل هم دارد.

khankhoreh-8

و اهالی روستاهای همسایه از این مترسک نترسیده‌اند:

کاروانسرای خان خوره - تابلوی توضیحات

مرتبط:

صفحه کاروانسرا در ویکیپدیای فارسی

برای دیدن عکسهای بیشتر رجوع کنید به این آدرس:

آلبوم عکس های کاروانسرای خان خوره در فلیکر

۱۶ Comments

  1. مهران فارسی،باشگاه خبرنگاران جوان 08 مارس 2016
  2. ابراهیم 11 اکتبر 2015
  3. مینو 27 می 2014
  4. بهار 30 اکتبر 2012
    • علی گنجه ای 31 اکتبر 2012
  5. علیرضا فلاح 29 دسامبر 2010
  6. tvt 15 جولای 2010
  7. ye memar 07 آگوست 2009
    • علی گنجه ای 08 آگوست 2009
  8. یاسمین 26 ژانویه 2009
  9. سورملینا 01 نوامبر 2008
  10. مهرانی 31 اکتبر 2008
  11. داود 31 اکتبر 2008
  12. مهران 29 اکتبر 2008
  13. داود 29 اکتبر 2008
  14. iVahid 29 اکتبر 2008

Leave a Reply