جدیدا به NGO می‌گویند «سازمان مردم‌نهاد» یا به اختصار «سمن». یکی از این سمن‌ها توی بوشهر هست به اسم «سازمان مردم نهاد علم درخشان».
این سازمان توی کلیسای ارامنه‌ی بوشهر یک نمایشگاه کوچک (کمی هم محقر) جاذبه‌های گردشگری برگزار کرده بود که خیلی دیدن نداشت! ولی اعضاء سازمان جوان‌های خیلی خوشرو و خوش‌برخوردی بودند و کلی به ما راهنمایی‌های گردشگری ارائه کردند.
کلیسای ارامنه هم ساختمان جالبی بود. محرابش بیشتر شبیه محراب مسجد بود و سالنی با سقف بسیار بلند داشت که می‌گفتند تیرهای چوبی بیست متری آنرا انگلیسی‌ها هدیه کرده‌اند.
چیزی که بیشتر برایم جالب بود قبرستان کلیسا بود با قبرهایی که از بیش از صد سال پیش تا بحال سالم مانده بودند و بیشتر مربوط به انگلیسی‌ها بودند. من حداقل قبری مربوط به یک ارمنی باشد ندیدم.
کلی دلم به حال مرحوم «جورج فردریک سیمپسون» سوخت که در اوج چل‌چلی در بوشهر غریب‌مرگ شده و با همسرش احساس همدردی کردم!
بنده‌ی خدا کلی از چارمونتِ دورچست‌شایر کوبیده و آمده تا روی عرشه‌ی کشتی Kilwa بمیرد. احتمالا البته منصبی داشته که زنش را هم همراهش آورده بوده.
قبر یک نظامی آلمانی هم بود که او هم در 35 سالگی در دیار غربت جوانمرگ شده بود. انگار سنگ قبر مرحوم اشترتسل را انگلیسی‌ها ساخته بودند چون به جای Deutschland نوشته بودند Germany (شاید هم دیده‌اند Deutschland روی سنگ جا نمیشود گفته‌اند اینجا که همه انگلیسی بلدند بنویسیم Germany!)
سنگ قبری از همین مکان که به ارمنی نوشته شده
http://www.panoramio.com/photo/33852357
کلیسای گئورگ مقدس در سال ۱۸۱۹ میلادی برابر با ۱۲۳۵ هجری قمری بوسیله خانواده آوادیان، از خانواده های سرشناس ارمنی ساکن بوشهر، و با کمک سایر مسیحیان ساکن این شهر از جمله انگلیسیهای ساکن بوشهر در زمینی نسبتا وسیع در محله شنبدي این شهر ساخته شد. کلیسا در زمینی مستطیل شکل واقع شده و ساختمان اصلی آن پلانی شبیه به یک چلیپا دارد. در دو طرف بنای کلیسا حیاطهایی قرار دارند که برای دفن مردگان اختصاص داده شده بود.
این کلیسا از زمان تاسیس تا سال ۱۹۴۸ فعال بود تا آنکه به دنبال فوت ملکومیان، ارمنی سرشناس بوشهری، ارمنی صاحب نفوذ دیگری در بوشهر وجود نداشته و در نتیجه تمام اموال و اشیاء کلیسا به کلیسای وانک اصفهان منتقل گردید. در سال ۱۹۷۴ و به دنبال استقرار چند خانواده ارمنی دیگر در بوشهر هیات ارامنه کلیسا را تعمیر و با فرستادن اشیاء مورد نیاز مجددا فعال نمود ولی با گذشت چند سال باز هم فعالیت کلیسا متوقف گردید.
قاعدتا نوشته هاي ارمني بايد روي در باشه…منم با سورنا موافقم و فكر مي كنم با نماي داخلي اين كليسا اين بايد كليساي مقدس بوشهر باشه ( سازنده كليساي قلات اونجا رو هم ساخته)
بوشهر دو تا كليسا داره…كليساي انگليسي و كليساي ارامنه
فکر می کنم در مورد ارمنی بودن این کلیسا اشتباه می کنید. انگلیسی ها در دورانی که حکومت بوشهر (یا به قول خودشان «بوشایر») را در اختیار داشتند مانند دیگر مناطق تحت نفوذ و مستعمره سعی در مسیحی کردن مردم کردند. در منطقه ی بوشهر هم همین طور. این کلیسا هم تا آنجایی که من می دانم کلیسای آنان است و ربطی به ارامنه ندارد. بوشهر هیچ وقت محل تجمع یا زندگی ارامنه نبوده است.
در مورد کلیسای قلات هم فکر می کنم همین مورد مصداق دارد.
در مورد کلیسای قلات که حق با شماست؛ ربطی به ارامنه ندارد.
اما در مورد کلیسای بوشهر هنوز هم شک دارم که مربوط به ارامنه بوده یا نه. عبارت «کلیسای ارامنه» را از روی تابلوی بنا نقل کردم و افرادی که آنجا بودند هم درست خبر نداشتند که بوشهر در آن سالها جمعیت ارمنی داشته یا نه.
از طرفی ارمنی بودن کلیسا را به این راحتی ها هم نمیشود رد کرد چون شیراز در زمان کریمخان جمعیت ارمنی و کلیسا داشته و بعید نیست بوشهر که بندر شیراز محسوب میشده هم کولونی ارمنی داشته بوده باشد.
لطفا این لینک را دنبال کنید و در صـفحه 12 توضیحات کافی در مورد ارامنه بوشهر و کلیسای آنها و حتی نشانی محل ساخت آن داده شده. چون این یک سند رسمی است که هم اعتبار داخلی وهم بین المللی دارد.
اگر این عکسها از همان محلی که آدرسش نوشته شده برداشته شده پس کلیسا متعلق به ارامنه است.
http://iranshahrpedia.ir/repository#view:10667_11302-booklet|
aks hy jalebi bod
خیلی ساله که دلم میخواد یه بار برم کلیسا.
ائه چه جالب! داشتم این مطالبی رو که وقت نکرده بودم می خوندم که دیدم همین الان آپ نمودید. من قبرستون رو دوست ندارم و تا جایی هم که بشه نمیرم. شما حالا بیکار بودید رفتید قبرستون های صد سال پیش رو ببینید؟؟
وای چه کیفی می کردم اگه یکی ازون روح ها میومد سر به سرتون میذاشت ها!! 🙂
اتقاقا کسایی که به تاریخ علاقه دارن همه اش توی قبرستونا و خرابه ها میچرخن!
درود بر پرنسس.والله مو دو بار رفتم اونم عيد نوروز 88 بود كه به مناسبت سال نو و بخاطر مسافرين نوروزي بصورت موقت بازگشايي شده بود.نكته كه ضرورين به شما بگم اين كه كليساي ارامنه بخشي از هويت و گذشته بوشهر رو شامل مي شه.ضمنا بازديد از اين كليسه بهيچ عنوان زيارت اهل قبور و از اين جور حرفا نيست.به يك بار ديدن مي ارزه.با سپاس فراوان.