لوحه‌های هخامنشی تخت‌جمشید و سفر عبدالمجید ارفعی به شیکاگو

زمان حمله‌ی اسکندر و تصرف تخت‌جمشید، در خزانه‌ی کاخ تعداد بسیار زیادی لوحه‌ی گلی بوده که اسناد اداری دربار هخامنشی به خط عیلامی بر روی این لوحه‌ها نقش بسته بوده. تقریبا 30 هزار تا از این لوحه‌ها سالم مانده و چون ارزش مادی نداشته به تاراج نرفته.

از نظر تاریخی هم، لوحه‌ها به خاطر اینکه سند اداری هستند و در مورد مسائل روزمره مثل هزینه‌های کاخ و کشورداری و دستمزد کارگران و …، ارزش‌شان خیلی بیشتر از کتیبه‌های خط میخی است که به سفارش شاه و برای بازگو کردن تاریخ رسمی نوشته شده‌اند

دانشگاه شیکاگو که متولی کاوش باستان‌شناسی در تخت جمشید و نقش رستم بود، در همان زمان اکتشاف (دهه سی میلادی) این لوحه‌ها را به امانت گرفت و به آمریکا برد تا سر فرصت بخواند.

اطلاعات جامع‌تری در باره‌ی لوحه‌ها را اینجا بخوانید.

چند وقت پیش، حتما در اخبار مطلع شدید که یک یهودی با استفاده از قانونی که به آسیب‌دیدگان از عملیات تروریستی اجازه می‌دهد اموال ایران در آمریکا را به جای غرامت توقیف کنند، دست روی این لوحه‌ها گذاشت و دادگاهی رای داد که وی می‌تواند لوحه‌ها را به جای بخشی از غرامتش مصادره کند. رای دادگاه هنوز نهایی نشده ولی قاعدتا رای نهایی یا همان مصادره است، یا اینکه لوحه‌ها حراج شوند و پولش به جناب یهودی برسد.

دکتر عبدالمجید ارفعی یکی از زبان‌شناسان بزرگ ایرانی است که به زبان عیلامی تسلط دارد و یکی از معدود کسانی است که می‌تواند لوحه‌های ذکر شده را بخواند. دکتر ارفعی به خاطر اعتقادات و سبک شخصیتش چندان مورد مهر جمهوری اسلامی نیست.


امروز که با دکتر مزداپور صحبت می‌کردیم، می‌گفت که دانشگاه شیکاگو موافقت کرده که دکتر ارفعی به آنجا برود و کتیبه‌ها را قبل از حراج یا مصادره بخواند و نتایجش را منتشر کند ولی حاضر نیست هزینه‌ی سفر و اقامت وی را بپردازد. و در حال حاضر علاقمندان به فرهنگ و تمدن باستانی ایران به صرافت افتاده‌اند که هزینه‌ی سفر وی را (تقریبا 6 تا هفت هزار دلار در ماه) تامین کنند. قبلا هم وقتی که دائره‌المعارف ایرانیکا به مشکل مالی خورده بود، کنفرانسی در دوبی برگزار شد و از ایرانیان مقیم آنجا پولی برای ادامه‌ی کار فراهم شد.

من پیشنهاد کردم که شاید بشود یک حرکت جمع‌آوری کمک مالی از طریق اینترنت راه‌اندازی کرد که ایرانیان داخل و خارج بتوانند هزینه‌ی این سفر را (که چندان هم زیاد نیست) بپردازند. البته شرطش این است که یک موسسه‌ی معتبر خارجی (مثلا همان دانشگاه شیکاگو) بپذیرد که کمک‌های اهدایی را جمع‌آوری کند. چون در غیر این صورت، کسی به طرح اعتماد نخواهد کرد.

امروز هم قرار است با دکتر بلوکباشی  تماس بگیرم و جزئیات قضیه را از او بپرسم.

حتما نظرتان را در این رابطه توی قسمت کامنت بنویسید. این قضیه خیلی ذهن مرا مشغول کرده و فکر می‌کنم واقعا می‌شود کاری کرد که اگر لوحه‌ها از دست می‌روند، ترجمه و آثار فرهنگی‌شان از دست نرود.

۱۳ Comments

  1. نادرخدیری 10 آوریل 2012
    • مهندس حدادي 20 ژانویه 2016
  2. شاهين شفيعي 17 جولای 2011
  3. علي 25 دسامبر 2008
    • علی گنجه ای 25 دسامبر 2008
  4. مهدی 15 مارس 2008
  5. مهدی 13 مارس 2008
  6. نجمه 29 ژانویه 2008
  7. mehrankarzari 28 ژانویه 2008
  8. Ehsan Shams 27 ژانویه 2008
  9. نجمه 27 ژانویه 2008
  10. زبل‌خان 26 ژانویه 2008
  11. ك.گ.ب 26 ژانویه 2008

Leave a Reply